Enoc Huws

"Mab llwyn a pherth oedd Enoc Huws, ond nid yn Sir Fon y ganwyd ef." Y frawddeg agoriadol, y nofel a'r awdur amlycaf ym myd y nofel Gymraeg. Daw Enoc Huws wyneb yn wyneb a Richard Trefor - un yn fasnachwr llwyddiannus sy'n ofnadwy o swil a'r llall yn Gapten ariannog sy'n feistr ar bwll mwyngloddio plwm ac yn dad i Susi. Mae 'na farwolaeth ar gychwyn y nofel a phriodas ar ei diwedd ond rhwng rheiny cawn gyfarfod a housekeeper, plismon, gweinidog a chrydd yn ogystal ag ambell ddihiryn ac humbug. Roedd Daniel Owen, 1836-1895, yn deiliwr yn Yr Wyddgrug ac yn disgrifio'i gymdeithas ar ddiwedd y 19eg Ganrif. Cyhoeddwyd ei nofelau fesul pennod mewn cylchgronnau a phapurau newydd: Enoc Huws a Gwen Tomos yn Y Cymro; Rhys Lewis yn Y Drysorfa.