Thơ những người thua cuộc - Poems of the losers

Vn là nhng ngi lính ó mà nhng bài th ca h chúng ta ã c c trong "Th Lính Chin Min Nam - ARVN Soldiers' Poetry", cùng vi nhiu ng i khác; h ã tr v t cuc chin, may mn sng sót, còn nguyên vn hay ã tt nguyn, góp mt trong tuyn th này.iu c bit ây là nhng ÿ th, nhng câu th,nhng bài th này ã c làm ra, höc p , trong bóng ti nhà tù, sau hàng rào km gai tri tp trung, sau nhng cn au ca bnh tt, nhng t hành h ca gông cùm... Có khi, thöi mái hn, trong lúc "lao ng" trên nhng nng ry, cánh ng, höc trên nhng no ng mu sinh bng th ngh: p xích lô, làm th mc, ng ph, gác dan, dy kèm, phu khuân vác... Li có khi, th c làm ra, trên t nc tm dung, ni h ã c a n "làm li cuc i"hay "lu vong"?; mt ni hoàn toàn l lùng, tht xa quê hng mà h phi b li.Nu "bên thng cuc" ã liên tu bt tn có nhng ting nói ca h: gang thép, e da, t mãn, ngông cung và say sa... thì nhng li th này, ca nhng "ngi thua cuc", là ting nói ca s chu ng, nh nhàng và bao dung, mt ni au không dt; vy mà, nhiu khi, li th li phng pht ging iu ca nhng hào kit "sa c l vn", rt hào sng. Vi tâm hn giàu nhân bn (nh ã gii thiu trong Th Lính Chin Min Nam...); nhng ngi lính làm th ca QLVNCH, dù chu nhiu òn thù ác nghit ca "bên thng cuc", h không h nuôi dng nhng oán hn i vi cu thù ca mình. Nh th h ã xem ó là cái giá mà chính h phi tr trong cn quc nn. Thm chí, có nhng ging th, li th rt khôi hài, nh t mm ci vi s phn ca mình, vì ã không còn cách nào khác. Mi chuyn xy ra thc s ã vt quá tm tay ca h. Tuy th, h ã không u hàng s phn. Ni t nc tm dung, nhiu cu binh này ã tip tc hc hành, t, sng và làm rt nhiu vic có ích cho i. Erich Segal có vit "...Part of being a big winner is the ability to be a good loser"*Nhng cu binh-nhà th này là nhng ngi thua cuc quân t.Nguyn Hu ThiCu SVSQ khóa 3/73 Th c*(Bit thua mt cách quân t là mt c tính ca k thng trn hào hùng - Phan L Thanh dch)